سونوگرافی تیروئید چیست و چه زمانی باید انجام شود؟
سونوگرافی تیروئید یک روش تصویربرداری غیرتهاجمی و بدون درد است که برای بررسی دقیق ساختار غده تیروئید در جلوی گردن انجام می‌شود. این آزمایش با استفاده از امواج فراصوت (بدون اشعه) انجام شده و اطلاعات بسیار مهمی درباره اندازه، شکل، تراکم و وجود گره‌های تیروئیدی به پزشک ارائه می‌دهد.
سونوگرافی تیروئید چگونه است؟
در این روش، بیمار به پشت روی تخت دراز می‌کشد و ناحیه گردن کاملاً در معرض دید قرار می‌گیرد. پزشک یا سونوگرافیست یک ژل مخصوص بر روی پوست گردن قرار می‌دهد تا امواج صوتی به‌درستی منتقل شوند. سپس پروب دستگاه (که شبیه به دسته‌ای کوچک است) روی گردن حرکت داده می‌شود تا تصاویر لحظه‌ای از تیروئید روی مانیتور ظاهر شوند.
معمولاً کل فرآیند سونوگرافی تیروئید حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه زمان می‌برد و نیازی به آمادگی خاص یا ناشتا بودن ندارد.
چه زمانی نیاز به سونوگرافی تیروئید است؟
پزشک متخصص غدد ممکن است سونوگرافی تیروئید را در شرایط زیر تجویز کند:
وجود گره یا برجستگی در ناحیه گردن: اگر در معاینه بالینی توده‌ای در محل تیروئید لمس شود.
بزرگ بودن تیروئید یا گواتر: برای بررسی علت و میزان بزرگی غده.
نتایج غیرطبیعی آزمایش‌های تیروئید: مانند تغییرات مشکوک در سطح TSH یا T4.
پیگیری بیماران با سابقه بیماری تیروئید: مثل کم‌کاری، پرکاری، یا سرطان تیروئید.
بررسی ویژگی‌های گره‌ها: تشخیص اینکه آیا گره جامد است یا کیستیک (مایع دارد).
هدایت نمونه‌برداری (FNA): در صورتی که نیاز به بیوپسی باشد، سونوگرافی محل دقیق را مشخص می‌کند.
سونوگرافی تیروئید چه اطلاعاتی می‌دهد؟
این سونوگرافی اطلاعات زیر را با دقت بالا ارائه می‌دهد:
اندازه دقیق غده تیروئید در دو لوب راست و چپ
وجود یا عدم وجود گره‌ها (ندول‌ها) در بافت تیروئید
مشخصات گره‌ها: جامد بودن، داشتن دیواره، کلسیفیکاسیون، یا خونرسانی زیاد
نشانه‌های مشکوک به بدخیمی: از جمله لبه‌های نامنظم، رشد سریع، یا افزایش عروق
هزینه سونوگرافی تیروئید چقدر است؟
هزینه سونوگرافی تیروئید در مراکز تصویربرداری خصوصی در سال ۱۴۰۴ به‌طور میانگین بین ۳۵۰ تا ۸۰۰ هزار تومان متغیر است. این مبلغ بسته به شهر، نوع دستگاه، تخصص پزشک رادیولوژیست، و امکانات مرکز ممکن است کمی بالا یا پایین‌تر باشد.
در مراکز دولتی و دانشگاهی، این هزینه ممکن است با تعرفه دولتی و با بیمه پایه بسیار کمتر محاسبه شود (حدود ۱۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان).
توجه: برخی مراکز برای سونوگرافی تیروئید رنگی (Doppler) هزینه بیشتری دریافت می‌کنند که برای بررسی جریان خون در گره‌ها کاربرد دارد.
تفاوت سونوگرافی با سایر روش‌ها
در مقایسه با سی‌تی‌اسکن یا MRI، سونوگرافی تیروئید یک روش سریع، کم‌هزینه، و بدون اشعه است که به‌راحتی در کلینیک‌ها قابل انجام است و دقت بالایی در تشخیص گره‌ها و تغییرات ساختمانی تیروئید دارد. البته برای تشخیص قطعی برخی بیماری‌ها، پزشک ممکن است آن را با آزمایش خون یا FNA ترکیب کند.
آیا سونوگرافی تیروئید درد دارد؟
خیر. این روش کاملاً بدون درد و بدون خطر است. حتی برای زنان باردار، کودکان یا سالمندان نیز مناسب بوده و عوارضی ندارد.
آیا همیشه نیاز به سونوگرافی تیروئید هست؟
خیر. در بسیاری از موارد، اگر عملکرد تیروئید در آزمایش خون نرمال باشد و علائم بالینی وجود نداشته باشد، نیازی به تصویربرداری نیست. اما اگر پزشک در معاینه یا آزمایشات مشکوک به تغییراتی باشد، سونوگرافی به‌عنوان مرحله بعدی تشخیص توصیه می‌شود.
نتیجه سونوگرافی تیروئید را چه کسی تفسیر می‌کند؟
تفسیر این سونوگرافی توسط پزشک رادیولوژیست انجام می‌شود، اما پزشک غدد یا داخلی با بررسی این گزارش به همراه سایر نتایج آزمایشگاهی و علائم بالینی، تصمیم‌گیری نهایی را انجام می‌دهد.
جمع‌بندی
سونوگرافی تیروئید یکی از مهم‌ترین ابزارهای تصویربرداری برای بررسی سلامت غده تیروئید است. این روش ساده، سریع و ایمن می‌تواند اطلاعات دقیقی در مورد وجود یا عدم وجود گره، گواتر یا ساختار غیرطبیعی تیروئید ارائه دهد. اگر پزشک شما این تست را توصیه کرده است، با خیالی آسوده آن را انجام دهید. هزینه آن در مقایسه با سایر روش‌های تصویربرداری بسیار مقرون‌به‌صرفه است و می‌تواند نقش کلیدی در پیشگیری یا تشخیص زودهنگام بیماری‌های تیروئید ایفا کند.
سوالات متداول
سوالات متداول درباره سونوگرافی تیروئید
سونوگرافی تیروئید برای چیست؟
برای بررسی اندازه تیروئید، وجود گره‌ها، گواتر، کیست یا توده‌های مشکوک در بافت غده تیروئید استفاده می‌شود.
سونوگرافی تیروئید چگونه انجام می‌شود؟
بیمار به پشت دراز می‌کشد، ژل روی گردن زده می‌شود و پروب دستگاه روی ناحیه تیروئید حرکت داده می‌شود تا تصاویر دقیق ایجاد گردد.
چه زمانی نیاز به سونوگرافی تیروئید است؟
وقتی پزشک در معاینه متوجه توده، بزرگی غده یا نتایج غیرعادی در آزمایش خون شود، سونوگرافی تجویز می‌شود.
آیا سونوگرافی تیروئید درد دارد؟
خیر، این روش کاملاً بدون درد، بدون نیاز به تزریق یا بی‌حسی است و حتی برای زنان باردار نیز بی‌خطر محسوب می‌شود.
تفسیر سونوگرافی تیروئید را چه کسی انجام می‌دهد؟
پزشک رادیولوژیست تصویر را تفسیر می‌کند و پزشک غدد یا داخلی با توجه به علائم بالینی بیمار، تشخیص نهایی را می‌دهد.
