بیماری‌های غدد درون‌ریز و متابولیسم کودکان از جمله مسائل پزشکی مهمی هستند که می‌توانند بر رشد، تکامل و سلامتی کودکان تأثیر گذار باشند. این بیماری‌ها ممکن است از عوامل مختلفی ناشی شوند، از جمله اختلالات ژنتیکی، عفونی، التهابی، توموری، دارویی یا محیطی. برخی از این بیماری‌ها شایع هستند، مانند دیابت نوع ۱، کم‌کاری تیروئید، بیماری کوشینگ و اضافه وزن. برخی دیگر نادر هستند، مانند بیماری‌های متابولیکی ارثی، هیپرپلازی آدرنال خلقی، بیماری آکرومگالی و سندرم ترنر.
تخصص غدد کودکان یا اندوکرینولوژی کودکان، شاخه‌ای از پزشکی است که به مطالعه، تشخیص و درمان بیماری‌های غدد درون‌ریز و متابولیسم کودکان می‌پردازد. متخصصان غدد کودکان، پزشکانی هستند که پس از تحصیلات پزشکی عمومی و تخصص کودکان، دوره‌ای از آموزش فوق‌تخصصی در زمینه غدد کودکان را گذرانده‌اند. این پزشکان دارای دانش و تجربه ویژه‌ای در رابطه با ساختار و عملکرد غدد درون‌ریز کودکان، نشانه‌ها و علائم بیماری‌های غددی کودکان، روش‌های تشخیص و آزمایشگاهی بیماری‌های غددی کودکان و روش‌های درمان و پیگیری بیماری‌های غددی کودکان هستند.
وظایف متخصصان غدد کودکان
مسئولیت‌ها و نقش متخصصان غدد کودکان عبارتند از:
- ارزیابی ویژگی‌های جسمی، روانی و رفتاری کودکان مبتلا به بیماری‌های غددی یا مشکوک به آن
- انجام آزمایش‌های تشخیصی برای تعیین سطح هورمون‌ها و مواد متابولیکی در خون، ادرار و بافت‌های بدن
- تشخیص دقیق و صحیح بیماری‌های غددی کودکان بر اساس شواهد بالینی و آزمایشگاهی
- تدوین برنامه درمانی مناسب برای هر کودک بر اساس شدت و نوع بیماری، سن و وضعیت کلی کودک
- انجام یا ارجاع کودکان به عمل‌های جراحی، رادیوتراپی یا دارو درمانی در صورت لزوم
- پیگیری و ارزیابی مداوم کودکان در طول درمان و پس از آن
- آموزش و راهنمایی کودکان و خانواده‌های آنها در مورد بیماری، درمان و رژیم زندگی
- همکاری با سایر پزشکان و متخصصان مرتبط در رابطه با مراقبت از کودکان مبتلا به بیماری‌های غددی
- انجام تحقیقات و مطالعات علمی در زمینه غدد کودکان و ارائه نتایج آنها در مجامع و مقالات علمی
علائم هشداردهنده در کودکان
غدد درون‌ریز بخش‌هایی از بدن هستند که هورمون‌هایی را تولید می‌کنند که بر فعالیت‌های مختلف بدن اثر می‌گذارند. برخی از غدد درون‌ریز عبارتند از تیروئید، هیپوفیز، فوق‌کلیوی، تیموس، تخمدان و بیضه. اختلالات غدد درون‌ریز می‌توانند باعث شوند که غدد بیش از حد یا کم از حد هورمون تولید کنند یا اصلاً هورمون تولید نکنند. این اختلالات می‌توانند بر رشد، تکامل، بلوغ، متابولیسم، تنظیم دما، تعادل آب و نمک، تولید انرژی، تولید خون، تنظیم قند خون، تنظیم فشار خون، تنظیم سیستم ایمنی و تنظیم سیستم تناسلی تأثیر بگذارند.
به همین دلیل، مهم است که والدین به علائم هشداردهنده مرتبط با مشکلات غدد در کودکان توجه کنند و در صورت لزوم به متخصص غدد کودکان مراجعه کنند. برخی از این علائم عبارتند از:
- رشد ضعیف یا نامتناسب: اگر کودکی قد کوتاه یا بلند بیش از حد داشته باشد یا رشد او با سنش هماهنگ نباشد، ممکن است دچار اختلال در هورمون رشد یا تیروئید باشد.
- بلوغ زودرس یا دیررس: اگر کودکی نشانه‌های بلوغ را قبل از ۸ سالگی در دختران و ۹ سالگی در پسران یا بعد از ۱۳ سالگی در دختران و ۱۴ سالگی در پسران نشان دهد، ممکن است دچار اختلال در هورمون‌های جنسی یا فوق‌کلیوی باشد.
- تورم یا بزرگی غدد: اگر کودکی تورم یا بزرگی در گردن (گواتر)، زیر بغل، ران یا گردن (غدد لنفاوی) یا شکم (طحال یا کبد) داشته باشد، ممکن است دچار التهاب، عفونت، تومور یا سرطان غدد باشد.
تغییرات فیزیکی یا رفتاری که نیاز به مشاوره متخصص غدد دارد:
- اگر کودکی نشانه‌هایی از تیروئید پرکار یا کم‌کار داشته باشد، مانند تغییرات در وزن، انرژی، مو، پوست، دما، قلب یا رشد .
- اگر کودکی نشانه‌هایی از اختلالات آدرنال داشته باشد، مانند تغییرات در فشار خون، قند خون، تعادل آب و نمک، رنگ پوست، مو، تناسلی یا رشد .
- اگر کودکی نشانه‌هایی از اختلالات تناسلی داشته باشد، مانند تغییرات در توسعه جنسی، تخمدان‌ها، بیضه‌ها، پستان‌ها، رحم، پروستات، موی صورت یا بدن، صدا یا رشد .
- اگر کودکی نشانه‌هایی از اختلالات متابولیک داشته باشد، مانند تغییرات در قند خون، چربی خون، کلسترول، ویتامین‌ها، آهن، کلسیم، فسفر، مگنزیم، سدیم، پتاسیم، آمونیاک، اسید اوریک یا رشد .
- اگر کودکی نشانه‌هایی از اختلالات سرطانی داشته باشد، مانند تورم یا بزرگی غدد، تب، لنفادنوپاتی، انمی، خونریزی، کاهش وزن، افتادگی چشم‌ها، درد استخوان یا رشد .
در صورت مشاهده هر یک از این علائم در کودک خود، باید به زودی با پزشک خود تماس بگیرید و در صورت لزوم به یک متخصص غدد کودکان ارجاع شوید. این متخصصان می‌توانند با انجام آزمایش‌های خون، ادرار، ایمیجینگ یا بیوپسی، تشخیص دقیق و صحیح بیماری‌های غددی کودکان را بدهند و برنامه درمانی مناسب را انتخاب کنند. درمان بیماری‌های غددی کودکان ممکن است شامل دارو، تزریق، جراحی، رادیوتراپی، دایت، مکمل‌ها یا تغییرات سبک زندگی باشد. هدف از درمان این است که سطح هورمون‌ها را به حالت طبیعی برگرداند و عوارض ناشی از بیماری را کاهش دهد.
بیماری‌های متداول در کودکان
کودکان ممکن است به دلایل مختلفی به متخصص غدد کودکان نیاز داشته باشند. این متخصصان پزشکانی هستند که به درمان اختلالات مربوط به هورمون‌ها و غدد درون‌ریز کودکان می‌پردازند. این اختلالات می‌توانند بر رشد، تکامل، بلوغ، متابولیسم، تنظیم قند خون و سیستم تناسلی کودکان تأثیر بگذارند. برخی از بیماری‌های شایعی که به تخصص غدد کودکان نیاز دارند عبارتند از:
دیابت نوع ۱:
این بیماری زمانی رخ می‌دهد که پانکراس کودک قادر به تولید انسولین نباشد. انسولین هورمونی است که به بدن کمک می‌کند قند خون را کنترل کند. بدون انسولین، قند خون بالا می‌رود و می‌تواند باعث عوارض جدی شود. کودکان مبتلا به دیابت نوع ۱ نیاز به تزریق روزانه انسولین و نظارت بر قند خون و خوراک خود دارند.
کم کاری تیروئید:
این بیماری زمانی رخ می‌دهد که تیروئید کودک کافی هورمون تیروئید تولید نکند. هورمون تیروئید بر رشد، تکامل و متابولیسم بدن تأثیر می‌گذارد. کودکان مبتلا به کم‌کاری تیروئید ممکن است رشد ضعیف، تاخیر در بلوغ، خستگی، گرما نپسندی، خشکی پوست و مشکلات یادگیری داشته باشند.
بلوغ زودرس یا دیررس:
این بیماری زمانی رخ می‌دهد که کودک نشانه‌های بلوغ را زودتر یا دیرتر از سن معمول نشان دهد. این ممکن است به دلیل اختلال در هورمون‌های جنسی یا فوق‌کلیوی باشد. کودکان مبتلا به بلوغ زودرس ممکن است رشد سریع، تغییرات جسمی و رفتاری، استرس و مشکلات روانی داشته باشند. کودکان مبتلا به بلوغ دیررس ممکن است رشد کند، قد کوتاه، عدم توسعه جنسی و کمبود اعتماد به نفس داشته باشند.
بیماری‌های متابولیکی ارثی:
این بیماری‌ها زمانی رخ می‌دهند که کودک یک ژن ناقص از والدین خود به ارث ببرد. این ژن باعث می‌شود که بدن کودک قادر به متابولیسم مواد مغذی مانند قند، چربی، پروتئین یا ویتامین نباشد. این می‌تواند باعث علائمی مانند تهوع، استفراغ، تشنج، کما، کاهش هوشیاری، عفونت‌های مکرر، کاهش وزن و مشکلات رشد شود.
درمان‌ها و رویکردهای درمانی این بیماری‌ها بستگی به نوع و شدت بیماری دارد. ممکن است شامل دارو، تزریق، جراحی، رادیوتراپی، رژیم غذایی، مکمل‌ها یا تغییرات سبک زندگی باشد. هدف از درمان این است که سطح هورمون‌ها را به حالت طبیعی برگرداند و عوارض ناشی از بیماری را کاهش دهد.
روش‌های تشخیص بیماری‌های غدد کودکان
بیماری‌های غدد کودکان ممکن است باعث اختلال در رشد، بلوغ، متابولیسم، قند خون و سیستم تناسلی کودکان شوند. برای تشخیص این بیماری‌ها، نیاز به مراجعه به یک متخصص غدد کودکان و انجام برخی آزمایش‌ها و تصویربرداری‌ها است. این روش‌ها به شرح زیر هستند:
- آزمایش‌های خون: این آزمایش‌ها برای اندازه‌گیری سطح هورمون‌ها و مواد مرتبط با آنها در خون کودک انجام می‌شوند. برخی از این آزمایش‌ها عبارتند از: TSH، T4، T3، FT4، FT3، انسولین، قند خون، کورتیزول، آلدوسترون، رنین، ACTH، هورمون رشد، IGF-1، پرولاکتین، هورمون‌های جنسی، کلسیتونین، پاراتورمون، ویتامین D و غیره.
- تصویربرداری‌ها: این تصویربرداری‌ها برای بررسی شکل، اندازه، موقعیت و وجود تومور یا کیست در غدد کودک انجام می‌شوند. برخی از این تصویربرداری‌ها عبارتند از: سونوگرافی، اسکنر، MRI، سینتی‌گرافی، PET و غیره.
- مشاوره‌های کلینیکی: این مشاوره‌ها برای گرفتن شرح حال کامل، سابقه خانوادگی، معاینه فیزیکی و روانی، تشخیص دقیق، تهیه برنامه درمانی و آموزش و راهنمایی کودک و خانواده انجام می‌شوند. این مشاوره‌ها توسط متخصص غدد کودکان و تیم پزشکی متشکل از پرستار، متخصص تغذیه، مددکار اجتماعی و غیره انجام می‌شوند.
این روش‌های تشخیصی به متخصص غدد کودکان کمک می‌کنند تا بیماری‌های غددی کودکان را شناسایی و درمان کنند. با رعایت دستورالعمل‌های پزشک و پیگیری مداوم کودک، می‌توانید به بهبودی کودک خود کمک کنید و کیفیت زندگی او را افزایش دهید.
معرفی بهترین متخصص غدد و متابولیسم در بوشهر
1. دکتر عبدالحسین نیک روش
دکتر عبدالحسین نیک روش فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم کودکان ، با ارائه خدماتی مانند تشخیص و درمان دیابت، اختلالات تیروئید، اختلالات متابولیکی، اختلالات هورمونی، رشد و متابولیسم و بیماری‌های غدد، به کودکان کمک می‌کند تا سلامتی خود را حفظ کرده و به رشد و نمو طبیعی خود ادامه دهند.
آدرس : بوشهر ، بلوار طالقانی ، کلینیک تخصصی شهدای خلیج فارس بوشهر
شماره تماس : ۰۷۷۳۳۴۵۵۳۷۴
2. دکتر سارا قربان پور
دکتر سارا قربان پور بهترین متخصص غدد و متابولیسم در بوشهراست. ایشان متخصص تشخیص و درمان بیماری‌های غدد، از جمله دیابت، اختلالات تیروئید، اختلالات متابولیکی، اختلالات هورمونی، رشد و متابولیسم است. ایشان در این زمینه مهارت و تجربه بالایی دارد.
آدرس : بوشهر ، خیابان سنگی – درمانگاه محمد رسول الله – جنب بانک مسکن – طبقه سوم
شماره تماس : ۰۹۰۵۹۱۱۳۷۹۵
3. دکتر فاطمه عباسی
دکتر فاطمه عباسی بهترین متخصص غدد و متابولیسم در بوشهر و فوق تخصص بیماری‌های غدد درون‌ریز و متابولیسم (اندوکرینولوژی) است. این پزشک خدمات جامعی در زمینه بیماری‌های غدد ارائه می‌دهد. ایشان در تشخیص و درمان دیابت، اختلالات تیروئید، اختلالات متابولیکی، اختلالات هورمونی، رشد و متابولیسم تبحر دارد.
آدرس : بوشهر ، بلوار طالقانی ، کلینیک تخصصی شهدای خلیج فارس بوشهر
شماره تماس : ۰۷۷۳۳۴۵۵۳۷۴
4. دکتر محمدرضا کلانتر هرمزی
دکتر محمدرضا کلانتر هرمزی بهترین متخصص غدد و متابولیسم در بوشهر هستند. ایشان پزشک غدد شناخته شده‌ای است که در تشخیص و درمان بیماری‌های غدد، به ویژه دیابت، اختلالات تیروئید، اختلالات متابولیکی، اختلالات هورمونی، رشد و متابولیسم، مهارت و تجربه بالایی دارد.
آدرس : بوشهر ، خیابان امام – رو‌به‌روی یگان ویژه سابق ساختمان پزشکان پارس
شماره تماس : ۰۷۷۳۳۵۶۴۵۴۹
5. دکتر کیارش امینیان
دکتر کیارش امینیان بهترین متخصص غدد و متابولیسم در بوشهر و فوق تخصص بیماری‌های غدد درون‌ریز و متابولیسم (اندوکرینولوژی) است. این پزشک در زمینه بیماری‌های غدد، از جمله دیابت، اختلالات تیروئید، اختلالات متابولیکی، اختلالات هورمونی، رشد و متابولیسم، خدمات تشخیصی و درمانی ارائه می‌دهد و در این زمینه عملکرد خوبی دارد.
آدرس : بوشهر ، بیمارستان بقیه الله اعظم (عج) مطب: خیابان شریعتی جنوبی – فلکه ساعت
6. دکتر سیده طاهره موسوی
دکتر سیده طاهره موسوی فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم کودکان ، ایشان با دانش و تجربه خود، به کودکانی که دچار بیماری‌های غدد هستند، کمک می‌کند تا کیفیت زندگی خود را بهبود بخشیده و به زندگی طبیعی خود بازگردند.
آدرس : بوشهر ، خیابان یادگار امام، مجتمع پزشکان احسان، طبقه اول
شماره تماس : ۰۷۷۳۳۳۵۰۴۳۱
7. دکتر ایرج نبی پور
دکتر ایرج نبی پور بهترین متخصص غدد و متابولیسم در بوشهر و فوق تخصص غدد و متابولیسم (اندوکرینولوژی) است. این پزشک در تشخیص و درمان بیماری‌های غدد، به ویژه دیابت، اختلالات تیروئید، اختلالات متابولیکی، اختلالات هورمونی، رشد و متابولیسم، مهارت و تجربه بالایی دارد. ایشان خدمات تشخیصی و درمانی جامعی ارائه می‌دهد.
آدرس : بوشهر – خیابان بهمنی – بلوار سبزآباد – خیابان سلمان فارسی – بعد از بیمارستان سلمان فارسی (تأمین اجتماعی) – کلینیک تخصصی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر
شماره تماس : ۰۷۷۳۳۳۲۲۰۸۱
نتیجه‌گیری
در این مقاله، ما درباره بیماری‌های غدد کودکان، تخصص غدد کودکان و روش‌های تشخیص و درمان این بیماری‌ها صحبت کردیم. ما نشان دادیم که بیماری‌های غدد کودکان می‌توانند بر رشد، تکامل و سلامتی کودکان تأثیر گذار باشند و نیاز به مراقبت ویژه دارند. همچنین معرفی کردیم متخصصان غدد کودکان را به عنوان پزشکانی که به مطالعه، تشخیص و درمان اختلالات مربوط به هورمون‌ها و غدد درون‌ریز کودکان می‌پردازند. در آخر، برخی از روش‌های تشخیصی را که برای شناسایی و درمان بیماری‌های غددی کودکان استفاده می‌شوند، شرح دادیم.
توصیه می‌کنیم که اگر کودک خود را مبتلا به هر یک از بیماری‌های غددی مشکوک می‌دانید یا علائم هشداردهنده‌ای در او مشاهده می‌کنید، به زودی با پزشک خود تماس بگیرید و در صورت لزوم به یک متخصص غدد کودکان ارجاع شوید. این متخصصان می‌توانند با انجام آزمایش‌ها و تصویربرداری‌های لازم، تشخیص دقیق و صحیح بیماری‌های غددی کودکان را بدهند و برنامه درمانی مناسب را انتخاب کنند. با رعایت دستورالعمل‌های پزشک و پیگیری مداوم کودک، می‌توانید به بهبودی کودک خود کمک کنید و کیفیت زندگی او را افزایش دهید.
